Badanie histopatologiczne zmian skórnych – po co i kiedy się je przeprowadza?

Badanie histopatologiczne zmian skórnych pozwala wykryć i różnicować większość nieprawidłowości w obrębie skóry pacjenta. To istotny etap diagnostyki, szczególnie ważny dla pacjentów, u których podejrzewa się rozwój chorób skórnych, z nowotworem włącznie. Pobranie wycinka skóry jest szybkie i bezbolesne. To zabieg mało inwazyjny, dzięki czemu pacjent nie musi spędzać czasu w szpitalu. Opuszcza placówkę medyczną w dniu wykonania biopsji, oczekując w domu na wynik przekazanego materiału do badania i diagnozę.

Chirurgiczne usuwanie zmian skórnych i biopsja skóry

Znamiona i zmiany skórne widoczne są na ciele każdego z nas. Stanowią zwykle drobne defekty kosmetyczne, są patologicznym skupiskiem np. komórek barwnikowych skóry. Najczęściej ich wygląd i stan nie wzbudza podejrzeń czy obaw. Istnieją jednak przypadki, w których pieprzyk zmienia swój dotychczasowy wygląd, a pacjent, który to zauważa, powinien niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Czasami konieczne staje się bowiem chirurgiczne usuwanie znamion i badanie histopatologiczne zmian skórnych. O tym, kiedy należy usunąć znamię, decyduje lekarz.

Badanie histopatologiczne zmian skórnych – kto i kiedy je zleca? Wskazania do pobrania wycinka

Nie zaleca się profilaktycznego usuwania zmian skórnych. Chirurgiczna likwidacja znamion wskazana jest przede wszystkim wówczas, gdy na ciele pacjenta zauważa się podejrzane, atypowe zmiany skórne. Mogą mieć one charakter chorobowy, w niektórych przypadkach nawet nowotworowy (łagodny lub złośliwy). Usunięcie znamion z użyciem skalpela umożliwia ich wycięcie z podłoża bez niszczenia tkanek. Chirurg wycina zmianę skórną wraz z marginesem zdrowej skóry, zabezpiecza wycinek w roztworze formaliny i przekazuje do laboratorium. Tam specjaliści wykonują badanie histopatologiczne zmian skórnych.

Wskazaniem do wykonania biopsji jest przede wszystkim obecność na skórze zmian spełniających wybrane kryteria ABCDE rozwoju czerniaka. Wątpliwość i niepokój diagnostyczny budzą przede wszystkim te znamiona, które stają się asymetryczne, mają nieregularne brzegi, niejednolity kolor i osiągają duże rozmiary lub pojawiają się w skupiskach. Co więcej, kontroli u specjalisty wymagają również wszystkie zmiany skórne, które nagle się pojawiają, zmieniają lub w jakikolwiek sposób ewoluują. Oprócz tych znamion, które mogą wskazywać na ewentualny rozwój nowotworu, biopsji poddaje się zmiany skórne charakterystyczne w przebiegu łuszczycy, porfirii, kolagenozy, chorób pęcherzowych, stanów zapalnych skóry i stanów przednowotworowych. Jako główne przeciwwskazania do histopatologii wymienia się natomiast zmiany martwicze, owrzodzenia i strupy. Każda uszkodzona tkanka zmienia obraz mikroskopowy, może zatem wpłynąć niekorzystnie na przebieg szczegółowej diagnostyki.

Jak wykonuje się badanie histopatologiczne zmian skórnych?

Pacjenci zastanawiają się nad tym, jak przygotować się do usuwania znamion. Przebieg zabiegu nie wymaga jednak od nich specjalnego przygotowania. Wszystkimi formalnościami i koniecznymi procedurami zajmują się bowiem specjaliści. Badanie histopatologiczne polega na pobraniu fragmentu tkanki zmienionej chorobowo. Odbywa się w znieczuleniu miejscowym pacjenta, dzięki czemu zabieg jest bezbolesny i komfortowy. Wycinek jest szczegółowo analizowany pod mikroskopem, z uwzględnieniem jego struktury, budowy, cech charakterystycznych i ewentualnych nacieków. Fragment skóry barwi się oraz poddaje immunohistochemicznym metodom diagnostycznym.

Rodzaj znamienia skórnego – wynik badania histopatologicznego

Badanie histopatologiczne zmian skórnych jest jednym z etapów diagnostyki stanu znamion. Zwykle na podstawie jego wyniku lekarz stawia rozpoznanie stanu chorobowego lub weryfikuje dotychczas postawione przypuszczenia. Chirurg musi dołożyć wszelkich starań, by pobieranie wycinka przebiegło prawidłowo, w sposób niezakłócony, umożliwiając analitykom późniejsze jego zbadanie. Wycinek skóry utrwalony w specjalistycznym preparacie zostaje poddany szczegółowej analizie. Zwykle na wynik badania oczekuje się ok. 2-3 tygodni. W przypadku podejrzenia chorób onkologicznych czas ten może ulec skróceniu. U niektórych pacjentów jest jednak odwrotnie. Wydłużony czas oczekiwania na wynik badania może wynikać m.in. z konieczności oceny badanego wycinka pod względem chemicznym. Jeżeli badana tkanka nie wykazuje żadnych cech patologicznych, zwykle o dostarczeniu wyniku z laboratorium pacjenta nie informuje się specjalnie.

Histopatolog w wyniku badania określa charakter zmiany skórnej i jej rodzaj. Wykrywa i różnicuje klinicznie zmiany dermatologiczne, stany przedrakowe, dermatozy o swoistym obrazie histologicznym, ale niecharakterystycznym obrazie klinicznym, autoimmunologiczne choroby skóry oraz szczególnie niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia pacjenta nowotwory złośliwe skóry (czerniaka).

Jak często badać znamiona, by uchronić się przed rozwojem niebezpiecznych chorób i wyciąć podejrzane zmiany na czas? Lekarze zalecają, by oglądać powierzchnię własnego ciała przynajmniej raz w miesiącu. Najlepiej wykonywać samobadanie podczas kąpieli lub tuż po niej. W przypadku zauważenia jakichkolwiek niepokojących objawów skórnych należy udać się do specjalisty. Chirurg lub dermatolog wykona badanie dermatoskopem, dzięki któremu możliwa staje się ocena charakteru i określenie rodzaju znamion skórnych. Profilaktyczne badanie dermatoskopowe zaleca się wykonywać co najmniej raz w roku. Jeżeli pacjent obciążony jest zwiększonym ryzykiem rozwoju czerniaka, kontrola stanu skóry powinna odbywać się częściej.